In recent years, the problem of shortage of staff, especially in some sectors, has been constantly raised in the economic discourse – it became visible especially in the era of the coronavirus, when many institutions lacked doctors and nurses, and the health and life of many people were at stake. Employees from other countries could be a solution, but Polish law does not facilitate the transfer of educated personnel and taking up employment in Poland.
W ostatnich latach w dyskursie ekonomicznym stale podnoszony jest problem niedoboru kadr, szczególnie z niektórych sektorów – stało się to widoczne zwłaszcza w dobie koronawirusa, gdy w wielu placówkach brakowało lekarzy i pielęgniarek, a na szali leżało zdrowie i życie wielu ludzi. Rozwiązaniem mogliby być pracownicy z innych krajów, jednak polskie prawo nie ułatwia transferu wykształconych kadr i podjęcia przez nich pracy w Polsce. O ile w przypadku państw członkowskich Unii Europejskiej sprawa jest stosunkowo prosta dzięki zawartym międzynarodowym umowom, pozwalającym na uznanie równoważności dyplomów zagranicznych, to sytuacja komplikuje się, gdy chodzi np. o obywateli Ukrainy. Potwierdzenie ich kwalifikacji zawodowych (lub stopnia naukowego) zasadniczo odbywa się na drodze nostryfikacji, czyli procedury prowadzącej do określenia polskiego odpowiednika zagranicznego świadectwa, dyplomu lub stopnia naukowego. Nostryfikacja dyplomu jest szczególnie istotna w kontekście tzw. zawodów regulowanych, do których w Polsce zaliczana jest m.in. profesja lekarza, fizjoterapeuty, radcy prawnego, nauczyciela (pełną listę zawodów można znaleźć tutaj). Jej pomyślny wynik daje możliwość posługiwania się polskim tytułem zawodowym lub stopniem naukowym.
Postępowanie nostryfikacyjne
Postępowanie nostryfikacyjne odbywa się na podstawie ustawy z dnia 20 lipca 2018 Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce oraz rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 28 września 2018 r. w sprawie nostryfikacji dyplomów ukończenia studiów za granicą, oraz w sprawie potwierdzenia ukończenia studiów na określonym poziomie (Dz. U. poz. 1881). Nostryfikacji dokonują wyłącznie uczelnie mające prawo nadawania tytułu doktora w danej dziedzinie. Od 2021 r. postępowanie nostryfikacyjne prowadzić może uczelnia posiadająca kategorię naukową A+, A albo B+ w dyscyplinie, której dotyczy wniosek. Wykaz uczelni i nadanych im kategorii dostępny jest tutaj.
Osoba chcąca nostryfikować swój zagraniczny dyplom powinna złożyć wniosek do wybranej uczelni nostryfikującej wraz z kompletem wymaganych dokumentów, do których się zalicza:
- dyplom ukończenia studiów,
- dokumenty umożliwiające ocenę przebiegu studiów,
- dokumenty umożliwiające ocenę uzyskiwanych efektów uczenia się i czasu trwania studiów,
- świadectwo, dyplom lub inny dokument, na podstawie którego została przyjęta na studia.
Dokumenty mogą być kopiami potwierdzonymi przez uczelnie nostryfikującą za zgodność z oryginałem, przy czym uczelnia po zapoznaniu się z nimi może zażądać tłumaczenia ich na jęz. Polski (zwykłego albo w szczególnie uzasadnionych przypadkach – przysięgłego). Na podstawie ww. dokumenty oraz sylabus obowiązujący na uniwersytecie nostryfikacyjnym komisja nostryfikacyjna porównuje program studiów, efekty uczenia się i uprawnienia zawodowe, realizowane praktyki zawodowe oraz czas trwania studiów ze zbliżonymi parametrami studiów prowadzonych na tej uczelni. W efekcie tego procesu uczelnia nostryfikująca uznaje albo odmawia uznania dyplomu ukończenia studiów za granicą za równoważny odpowiedniemu polskiemu dyplomowi i tytułowi zawodowemu w ciągu 90 dni od dnia złożenia wniosku spełniającego wymagania formalne. W przypadku dostrzeżenia istotnych różnic np. w programie studiów uniwersytet nostryfikujący może zobowiązać studenta do zdania dodatkowych egzaminów lub odbycia praktyk zawodowych.
Nostryfikacja jest płatna – dana uczelnia ustala jej wysokość samodzielnie, przy czym maksymalna wysokość opłaty za procedurę nostryfikacyjną wynosi 50% pensji profesora, czyli 3205,00 zł. W 2021 r. wszystkie uczelnie wprowadziły opłatę tej wysokości. Dodatkowe ewentualne koszty związane z nostryfikacją to tłumaczenia i podręczniki.
