Deportation does not exist. This radical statement is, and is not, true at the same time. The current law on foreigners does not provide for the formulation of deportations. Therefore, the use of this wording can be used in theoretical or oral considerations, but it is a mistake if we use this wording based on legal matters.
Deportacja nie istnieje.
To radykalne stwierdzenie jednocześnie jest i nie jest prawdziwe. W obecnie obowiązującej ustawie o cudzoziemcach nie pada sformułowanie deportacja. W związku z tym używanie tego sformułowania może posłużyć w rozważaniach teoretycznych czy w mowie potocznej, natomiast jest to błędem jeżeli posługujemy się tym sformułowaniem, dotykając materii ustawowej. Jakim sformułowaniem posługuje się zatem ustawa?
WYCHODZĄC NAPRZECIW AKTOM PRAWNYM UE W USTAWIE O CUDZOZIEMCACH, POLSKA ZASTOSOWAŁA DWUSTOPNIOWY MODEL WYDALENIA CUDZOZIEMCA Z KRAJU. SŁOWO DEPORTACJA ZASTĄPIŁO SFORMUŁOWANIE „ZOBOWIĄZANIE CUDZOZIEMCA DO POWROTU”.
Pierwszym stopniem tego modelu wydarzenia z kraju jest zobowiązanie do dobrowolnego powrotu do kraju pochodzenia. Oczywiście decyzja taka jest połączona zakazem ponownego wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i innych krajów strefy Schengen. Natomiast na jej wykonanie cudzoziemiec najczęściej ma 30 dni. Drugim stopniem jest zobowiązanie do powrotu wykonane poprzez doprowadzenie cudzoziemca do granicy. Jest ona przymusowa, a w związku z tym to ono przypomina bardziej tą zakorzeniona w zbiorowej pamięci procedurę dekoracyjną.
Trzy grupy przesłanek wydania decyzji zobowiązania do powrotu
Zastanówmy się jednak, za co można wydać decyzję o zobowiązaniu do powrotu. Reguluje to dokładnie art. 302 Ustawy o Cudzoziemcach, jednakże w kilkunastu ujętych tam powodów do wydania takiej decyzji najważniejszych jest 10 podstaw. W tych podstaw wyodrębniłbym 3 grupy.
I grupą jest grupa dotycząca legalnego przebywania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:
- Brak legalnego dokumentu w trakcie pobytu na terytorium Polski, czyli brak wizy brak karty pobytu, czy brak innego potwierdzenia legalnego pobytu.
- Upłynięcie ważności dokumentu potwierdzającego legalny pobytu. No czyli, innymi słowy, przebywanie w okresie legalności wizy czy też innego dokumentu.
- Przekroczenie lub usiłowanie przekroczenia granicy Rzeczypospolitej Polskiej wbrew przepisom.
Jest to zbiór stosunkowo zrozumiały intuicyjny, dlatego tutaj nie ma większego sensu rozwodzenia się nad tymi przesłankami.
II grupa przesłanek związana jest bardziej z aktywnością w trakcie pobytu na terytorium Polski:
- Świadczenie pracy w Polsce bez ważnego zezwolenia lub oświadczenia, lub niezgodnie z tymi zezwoleniami bądź oświadczeniami. W związku z tym każdy cudzoziemiec powinien pamiętać, że podejmując pracę w Polsce jeden egzemplarz zezwolenia bądź oświadczenia zawsze powinien być u niego, i umowa, którą podpisuje, powinna być zgodna z warunkami w tym, że zezwoleniu bądź oświadczeniu. Ponieważ to jest gwarancja tego, że nie popełnia tego wykroczenie i że może legalnie wykonywać tę pracę.
- Podejmowanie działalności gospodarczej w Polsce niezgodnie z przepisami prawa. Tutaj, chociażby należałoby podać przykłady formy działalności gospodarczej, które są ograniczone wobec niektórych grup cudzoziemców czy też prowadzenie jakiejś działalności regulowanej bez wymaganych kwalifikacji i licencji.
- I ostatnio w tej grupie jest przesłanka niezgodności celu i warunków pobytu cudzoziemca z deklarowanymi. Chodzi tu o sytuację, w której osoba na przykład wyrobiła sobie jedynie legitymację danej szkoły uczelni, ale nie uczęszcza tam na zajęcia, korzystając ze wszelkich przywilejów dotyczących właśnie uczniów bądź studentów. Takie osoby jak najbardziej mogą zostać zobowiązane do powrotu.
III grupą jest tutaj brak możliwości przebywania w Polsce poprzez niezgodnych z przepisami prawa. Ta grupa odnosi się do sytuacji, w której pomimo tego, że mamy podstawę pobytowa podstawę pobytową która jest nawet zgodna z tym co aktualnie jest naszym celem, to inne okoliczności powodują, że możemy zostać zobowiązani do powrotu.
- Brak środków finansowych niezbędnych do pokrycia kosztów pobytu na terytorium RP. Są one określone w aktach prawnych i cudzoziemcy powinni stosować się do tychże przepisów.
- Pobyt danej osoby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest niepożądany, że osoba taka może stanowić zagrożenie dla bezpieczeństwa i obronności Rzeczypospolitej Polskiej.
- Dane cudzoziemca znajdują się w systemie informacji Schengen do celów odmowy wjazdu.
Jak widzimy, ta grupa jest troszeczkę inna, ponieważ cudzoziemiec ma wpływ na podleganie bądź niepodleganie tym przesłanką. Jednak wola ustawodawcy jest o wiele mocniejsza niż w dwóch poprzednich grupach, gdzie to cudzoziemiec jasno mógł dostrzec ramy legalności bądź nielegalności swojego pobytu.
Reasumując, zobowiązanie do powrotu jest nowoczesną formą procedury deportacyjnej, nie ma ono związku z drobnymi wykroczeniami karnymi, a przesłanki są ściśle określone w ustawie o cudzoziemcach. Jednakże sam katalog jest dosyć długi i szeroki w związku z czym na cudzoziemcu ciąży obowiązek dbałości o to, żeby nie wypełniać żadnej z przesłanek umożliwiających wszczęcie procedury powrotnej.
